ΠΩΣ ΕΒΑΛΑΝ ΤΗ ΦΩΤΙΑ ΟΙ ΝΑΖΙ
Έριχναν μια άσπρη σκόνη πάνω σε πόρτες και μπαλκόνια και με έναν πυροβολισμό λαμπάδιαζαν τα πάντα. Είχαν διαχωριστεί σε ομάδες οι Γερμανοί και δεν άφηναν τίποτα όρθιο, δεν υπήρχε ανθρωπιά, αλλά μίσος έκαιγε τα πάντα. Είχαμε και δυο θύματα. Την αιτία δεν την γνωρίζει κανείς, μόνο εικασίες. Ο ένας ήταν ο Αθανάσιος Καρανάσιος που ήτο τυφλός και κάηκε μέσα στο σπίτι του. Το δεύτερο θύμα ήταν μια γυναίκα από τον κάτω μαχαλά, η Γιάννα. Την βρήκαν σκοτωμένη στα Γιαννόπουλα, φορτωμένη με πορτοπαράθυρα. Αυτή την εκτέλεσαν εν ψυχρώ. Ας αναπαύσει ο Θεός τις ψυχές τους!
Αγαπητοί μου θέλω να κάνω μια προσωπική σκέψη, αλλά και έναν προβληματισμό των παππούδων και των πατεράδων μας που έλεγαν: οι Γερμανοί πέρασαν από τα χωριά ΕΛΕΥΘΕΡΟ, ΠΑΛΑΙΟΣΕΛΛΙ, ΠΑΔΕΣ, ΑΡΜΑΤΑ, ΔΙΣΤΡΑΤΟ, ΛΑΪΣΤΑ, ΒΡΥΣΟΧΩΡΙ. Ολοκληρωτική καταστροφή-ολοκαύτωμα στο χωριό μας, τίποτα όρθιο. Στα υπόλοιπα χωριά έκαιγαν από 10-15 σπίτια. ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑΤΙ; Δεν γνωρίζω αυτή την διαφορετικότητα, το ξεχωριστό απέναντί μας. Εικασίες πολλές.
ΓΥΡΙΣΜΟΣ
Αλήθεια δεν γνωρίζω πόσες μέρες μείναμε στην ποταμιά, αλλά γυρίσαμε. Τι αντικρίσαμε πατριώτες, και απευθύνομαι περισσότερο στους νέους; Ερείπια! Πολλοί, μόλις έφταναν κοντά στα ερείπια των σπιτιών σταυροκοπούταν, τραβούσαν τα μαλλιά τους. «Πως θα ζήσουμε, που θα μείνουμε; Μπροστά μας έρχεται ο χειμώνας». Άλλοι πάλι έλεγαν «ο Θεός είναι μεγάλος». Αντίκριζε κανείς μόνο ερείπια από την μικρή Παναγία του χωριού μας, μέχρι τον Άγιο Αθανάσιο στον επάνω μαχαλά. Σχολεία, σπίτια, αχυρώνες, τα πάντα μια άμορφη μάζα, σωροί από πέτρες.
Κατάρα λοιπόν στους Γερμανούς ΝΑΖΙ. Εμείς οι Έλληνες δώσαμε τα φώτα του πολιτισμού, τους κάναμε ανθρώπους, τους διδάξαμε την δημοκρατία, τους Ολυμπιακούς Αγώνες, επιστήμες, τέχνη, φιλοσοφία, ακόμη και την ονομασία «Ευρώπη» εμείς την δώσαμε. Όταν οι Έλληνες χτίζαμε τον Παρθενώνα οι περισσότεροι ζούσαν στις σπηλιές, σε άγρια κατάσταση. Τίποτα δεν σεβάστηκαν οι Γερμανοί του Χίτλερ! Αλλά, αλήθεια, ο Χίτλερ ήταν ένας και οι Γερμανοί εκατομμύρια. Κανείς τους δεν μπόρεσε να αντιδράσει; Από τη μικρή μου ηλικία άκουγα από τους παππούδες και τους πατεράδες μας ότι μας έχουν στο μάτι και δεν σέβονται κανέναν (διαίρει και βασίλευε), ήθελαν αποικίες. Αλλά φίλοι πατριώτες, θα αναφερθώ και σε κάτι άλλο. ΟΙ ΕΦΙΑΛΤΕΣ ΔΕΝ ΕΛΕΙΨΑΝ ΠΟΤΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ.
Πολλά συνέβησαν τον καιρό εκείνο. Πείνα, δυστυχία, ασθένειες. Έχασαν τις περιουσίες, τα χρήματα και τις καταθέσεις, ότι είχε δημιουργήσει ο καθένας στη ζωή του πήγε περίπατο. Καταστήματα και εμπορεύματα κάηκαν, καταστράφηκαν και λεηλατήθηκαν. Και ρωτώ πάλι. Σήμερα εμείς χρωστάμε στους Γερμανούς ή οι Γερμανοί σε εμάς; Αλήθεια, το σπίτι μου το πατρικό, γιατί το έκαψαν; Το κατάστημα του πατέρα μου και το εμπόρευμά του γιατί το έκαψαν; Τα χρήματα που είχε στην τράπεζα ποιος τα πήρε; Γιατί άραγε ήρθαν στην Ελλάδα; Θα μου πείτε, εντολή του Χίτλερ. Αλήθεια, τόσα εκατομμύρια Γερμανοί δεν μπόρεσαν να αντιστρέψουν την κατάσταση αυτή; Ή μήπως δεν ήθελαν;
Έγινε αυτό το κακό στο χωριό μας. Καταστράφηκε, οι κάτοικοι έχασαν το γέλιο, την ελπίδα τους. Το στολίδι της Πίνδου χάθηκε ανεπιστρεπτή. Βοήθεια από πού; Από το κατεστραμμένο κράτος; Από τους διεθνής οργανισμούς; Τότε ιδρύθηκε το σχέδιο Μάρσαλ για να επανορθώσει το κακό; Άρχισαν να χτίζουν μικρά σπιτάκια, δυο δωματιάκια, πόρτες, σκέπαστρο με πισσόχαρτο, χωρίς πατώματα και νταβάνια.
Αλλά πρέπει να αναφέρω και το εξής γεγονός. Προτού αρχίσουν να χτίζουνε αυτά τα σπιτάκια, επισκέφτηκε το χωριό μας μια επιτροπή και πρότεινε στους πατεράδες και στους παππούδες το εξής. Να γίνει μεταφορά του χωριού προς τα μέρη της Ηγουμενίτσας. Να χτιστούν σπίτια εκεί, να μας δώσουν κτήματα και ζώα. Ένα καινούριο χωριό. Όσοι επιθυμούν από τους κατοίκους να κρατήσουν την εδώ περιουσία τους. Μικρός ήμουν, δε θα ξεχάσω τα πρόσωπα των παππούδων-πατεράδων, με δάκρυα στα μάτια απάντησαν «ΠΟΤΕ! ΔΕΝ θα εγκαταλείψουμε την γη των προγόνων μας, την ιστορία μας, τα βουνά μας, τις εκκλησίες μας».
Η απάντηση δεν μπορώ να πω αν ήταν σωστή, πάντως ήταν μαζική, από όλους. Ότι μπορείτε βοηθήστε μας εδώ στον τόπο μας, στην γη των προγόνων μας και ο Θεός βοηθός μας. Καλημέρα Νέες Πάδες, και άρχισε ο νέος ρυθμός.
Ιωάννης Μεσσής
